به این می‌گویند سه‌باره کاری!
کتاب ماه فلسفه فروردین ماه امسال (شماره 67، 1392) پرونده‌ای به فلسفه علم اختصاص داده است، که کاری ستودنی است. در این پرونده، اولین فصل کتاب فلسفه علم: درآمدی بسیار کوتاه* ترجمه شده و طی هفت صفحه آمده است. درباره این اقدام چند نکته گفتنی است.
نخست آن که اصل کتاب پیشتر ترجمه شده و در بازار موجود است. در واقع، در سال 1388 هم‌زمان دو ترجمه از این کتاب عمومی وارد بازار نشر شد، یکی با ترجمه آقای هومن پناهنده (فلسفه علم، سمیر اُکاشا، تهران، فرهنگ معاصر، 212ص.) و دیگری با ترجمه آقای ابوالفضل حقیری قزوینی (درآمدی بر فلسفه علم، سمیر اکاشا، تهران، امیرکبیر، 1388، 209ص.). به نظر می‌رسد که این هم‌زمانی بیشتر گویای بی‌خبری از کار یک‌دیگر بود.
حال با بودن این دو ترجمه، و به خصوص آن که اصل کتاب عمومی و برای آشنایی مقدماتی با این رشته است، جای این پرسش است که اقدام به این ترجمه چه وجهی دارد؟ اگر مترجم از وجود چنین آثاری در بازار بی‌خبر است، در این صورت نباید اصولاً وارد این عرصه شود. زیرا نشان می‌دهد که چندان آشنایی با این زمینه ندارد. اگر هم با خبر باشد که دیگر نباید اقدام به چنین ترجمه‌ای کند، یا لازم است با اشاره به آن‌ها علت اقدام مجدد خود را بازگوید.
نکته دوم آن که رسالت اصلی مجلات تخصصی که به صورت ماهنامه منتشر می‌شود، اطلاع‌رسانی و به روز نگه داشتن مباحث علمی است. حال آن که با آوردن این ترجمه گامی در این جهت بر نداشته نشده است. در عین ارج نهادن به کارهای دیگر این شماره، کاش به جای این کار، این دو ترجمه با هم مقایسه و نوعی اطلاع‌رسانی علمی صورت می‌گرفت. یا دست کم خود این ترجمه‌ها معرفی می‌شد. این در حالی است که در این شماره، اشاره‌ای به وجود این دو ترجمه نشده است. در پرونده فلسفه علم، که در کشور ما چندان هم قطور نیست، به‌سادگی جای گنجاندن این دو کتاب و معرفی آن‌ها بود.
سطح اعتبار مجلات علمی را ضعیف‌ترین مطلب تعیین می‌کند؛ همان‌گونه که مقاومت زنجیر تابع ضعیف‌ترین حلقه آن است.
نکته سوم و آخر آن که در این ترجمه اخیر، نام نویسنده، بر خلاف دو ترجمه دیگر، «عکاشه» ضبط شده که درست است. نویسنده عرب‌تبار است و عکاشه در عربی به معنای عنکبوت است.
* عنوان اصلی کتاب:
- دوشنبه, ۲۶ فروردين ۱۳۹۲، ۱۰:۲۷ ب.ظ
