همه یک‌دلانند و یزدان‌شناس

چهارشنبه شب (4/10/1392) در سالروز ولادت حضرت مسیح (ع) مراسم تجلیل از پدیدآورندگان کتاب ایران سرزمین صلح ادیان الهی در دانشگاه ادیان و مذاهب برگزار شد. در این جلسه آقایان مسعود فروزنده، محقق و نویسنده این کتاب، عباس تحویلدار، عکاس این کتاب، و سالم چحیلی، رئیس انجمن منداییان، نیز حضور داشتند.

از من خواسته شده بود تا ده دقیقه سخن بگویم. قبل از آن چند ساعتی فرصت داشتم و این کتاب را مرور کردم و از تصاویر آن بسیار لذت بردم و به حاصل کوشش سه ساله پدیدآورندگان دستخوش گفتم. در این جلسه، سعی کردم از فرصت استفاده کنم و دو مطلب را پیش بکشم. نخست درباره کارکرد این گونه مراسم بزرگداشت بود و دیگری اشاراتی به این کتاب.در بخش نخست، گفتم که به نظرم اصولاً تجلیل از پدیدآورندگان آثار علمی و هنری سه کارکرد اصلی دارد، یا باید داشته باشد. این سه عبارتند از: (1) رضایت خاطر پدیدآورندگان؛ (2) اطلاع‌رسانی؛ و (3) گرفتن بازخورد یا فیدبک. و اما توضیحی درباره هر یک.

یک. اصولاً هیچ نویسنده، پژوهشگر و عکاس یا نقاشی دوست ندارد نادیده گرفته شود. بی‌توجهی به آثاری که این قشر پدید می‌آورند، بدترین کیفر به شمار می‌رود. لذا برگزاری چنین مراسمی، حتی به شکل صوری و سطحی آن، اندکی رضایت خاطر در پدیدآورندگان ایجاد پدید می‌آورد  و بخشی از پاداش معنوی آنان به شمار می‌رود.

دو. این قبیل مراسم فرصت خوبی است تا این گونه آثار به خوانندگان یا بینندگان بالقوه معرفی شود و بدین ترتیب، نوعی اطلاع‌رسانی غیر رسمی صورت می‌گیرد.

سه. طبیعتاً این گونه مراسم اگر درست برگزار شود و افراد مختلف فرصت داوری داشته باشند، اطلاعات و بازخورد مناسبی به پدیدآورندگان می‌دهد تا در جهت ارتقای کار خود بکوشند و مسیر خود را بهتر دنبال کنند. از این منظر، هر نوع انتقادی، حتی بی‌رحمانه آن، می‌تواند به سود آنان باشد و چشم‌اندازشان را گسترش دهد.

با این تمهید مقدماتی، چند نکته‌ای درباره خود کتاب گفتم، از جمله آن که بهتر است در ویرایش آینده کتاب، در کنار تصاویری که عمدتاً ناظر به مناسبت‌های خاص و رسمی پیروان ادیان الهی است، تصاویری از زندگی روزمره و عادی آنان نیز آورده شود، کاری که درباره مندائیان شده است، اما خیلی محدود است. همچنین آوردن اصطلاحنامه‌ای را پایان کتاب که به خوانندگان عادی کمک می‌کند تا بهتر اهمیت برخی مناسک را دریابند.

در پایان جلسه، فرصتی دست داد تا با پدیدآورندگان کتاب کمی خوش و بش کنم و به این کار قشنگشان حضوری تبریک بگویم.

بد نیست به مشخصات ظاهری کتاب هم اشاره‌ای کنم. این کتاب رحلی با کاغذ گلاسه گزارشی است عمدتاً تصویری از زندگی اقلیت‌های دینی در ایران به همراه کمی توضیح کتبی درباره آنان. و از آن کتاب‌هایی است که  بهتر است خودشان را ببینیم تا گزارش آن‌ها را بخوانیم.