آدرس سابق «دغدغه های اخلاق و دین» / سید حسن اسلامی

آدرس جدید: HassanEslami.ir

۱۱ مطلب با موضوع «فارسی :: ناخنک به کتابها» ثبت شده است


دوستی دارم که در حوزه معرفت‌شناسی کار می‌کند و سال‌ها است تکلیف خودش را با ترجمه‌های موجود در این عرصه روشن کرده است. از کنار آن‌ها راحت می‌گذرد؛ شتر دیدی، ندیدی.
اما من نه مثل او معرفت‌شناس هستم که از خیر این ترجمه‌ها یکسره بگذرم و نه آن قدر «بی‌معرفت» که متوجه برخی از خطاهای جدی آن‌ها نشوم. برای همین متحیر و معلق مانده‌ام؛ نه آن‌ها را پاک نادیده می‌گیرم، نه از خواندشان لذتی می‌برم.
اخیراً ترجمه کتاب معرفت‌شناسی[1] نوشته لوئیس پویمن را مرور و با متن اصلی گاه به گاه مقایسه می‌کردم. به این مثال رسیدم:  

نرمان مان در کتاب اصول روان‌شناسی هنگام بیان سرشت تحقیق «علمی» داستانی از بیکن نقل می‌کند که شاخص نوعی داوری است. طبق این داستان، در سال 1342 میلادی در یکی از حوزه‌های دینی مسیحی بحثی درباره تعداد دندان‌های اسب درگرفت که 13 روز ادامه یافت و هرچه در پی پاسخ آن کتاب‌های قدما را کاویدند، پاسخی نیافتند. روز چهاردهم جوان تازه‌کاری پیشنهاد کرد به جای بحث و جدل نظری، بروند دندان‌های اسب را بشمارند. اما این پیشنهاد چنان نامعقول بود که دیگران بر سرش ریختند و او را زدند و گفتند که شیطان در جسمش حلول کرده است. سرانجام به نتیجه نرسیدند و این پرسش را بی‌پاسخ اعلام کردند. (1)

به نظرم این نمونه روشنی است برای به لجن کشیدن کل تفکر یک دوره، مکتب، یا دیدگاه. 
چهارشنبه شب (4/10/1392) در سالروز ولادت حضرت مسیح (ع) مراسم تجلیل از پدیدآورندگان کتاب ایران سرزمین صلح ادیان الهی در دانشگاه ادیان و مذاهب برگزار شد. در این جلسه آقایان مسعود فروزنده، محقق و نویسنده این کتاب، عباس تحویلدار، عکاس این کتاب، و سالم چحیلی، رئیس انجمن منداییان، نیز حضور داشتند.

از من خواسته شده بود تا ده دقیقه سخن بگویم. قبل از آن چند ساعتی فرصت داشتم و این کتاب را مرور کردم و از تصاویر آن بسیار لذت بردم و به حاصل کوشش سه ساله پدیدآورندگان دستخوش گفتم. در این جلسه، سعی کردم از فرصت استفاده کنم و دو مطلب را پیش بکشم. نخست درباره کارکرد این گونه مراسم بزرگداشت بود و دیگری اشاراتی به این کتاب.
 
یکی از اشتباهات «نابخشودنی!» کلمب آن بود که قاره آمریکا را همان هند پنداشت و مردمش را هندی یا Indian نامید. تخم لقی که کلمب در دهان دیگران شکست هنوز اثرش در برخی ترجمه‌های ما دیده می‌شود و مترجمان گاه ایندین (Indian) را که باید سرخپوست و ترجیحاً بومی آمریکا ترجمه کرد، به هندی ترجمه می‌کنند. یکی از نمونه‌های این خطا را در ترجمه داستان فلسفی-زیست‌محیطی «اکوسیسترز» می‌توان دید. 
«عمل اخلاقی نفرت‌انگیز» چیست: در باب ترجمه قید به صفت
سید حسن اسلامی

زبان علمی انگلیسی سرشار از قیدها و صفت‌های پیاپی است که گاه ترجمه دقیق و گویای متن را دشوار می‌سازد و ما را به یاد آن ضرب المثل معروف می‌اندازد که ترجمه مانند زن است: یا زیبا است یا وفادار.
حمام عمومی در آمریکا: واژه ای ساده با معنایی تازه
 دکتر سید حسن اسلامی
 
پست «اکام ریز کیست: نکته‌ای درباب ترجمه اصطلاحات» نسبتاً مورد استقبال قرار گرفت و به کام کسانی شیرین آمد. در واقع به دلیل سرشت کارم، از این نمونه‌ها فراوان دارم و سعی می‌کنم به تدریج برخی از آن‌ها را که در عین جدی بودن، کمی خوشمزه هم هستند، نقل کنم.
در ترجمه کتاب روش‌های تحقیق کیفی در علوم اجتماعی،[1] هنگام اشاره به گزارش تحقیق لود هامفریز[2] درباره همجنس‌گرایان، چنین آمده است:



با آن که مدتها است پشت دست خود را داغ کرده‌ام که جز متون اصلی و ترجمه‌های کاملاً جدی را نخوانم، هنوز گاه به دلایلی مانند جذابیت عنوان‌ها، دسترسی نداشتن به اصل منابع، کنجکاوی یا تنبلی و یا آمیزه‌ای از همه آن‌ها ترجمه‌ای را به دست می‌گیرم و آن را می‌خوانم یا ورقی می‌زنم. نتیجه نیز معمولاً همان است که انتظار دارم.

کتاب نحوه نگارش و تهیه کتاب درسی دانشگاهی،[1] همان طور که از نامش پیدا است، درباره قالب و ساختار کتاب‌هایی است که سرشت درسی دارند و قرار است برای آموزش به کار گرفته شوند.

رهایی از جعبه جادو

نابینندگان (nonviewers) تلویزیون هم عالمی دارند، به‌ویژه در قلب آمریکا که خاستگاه این عضو تحمیلی، پرگو یا یکه‌گو، و به تعبیر قدما «متکلم وحده»، خانواده‌ها است. کتاب زیستن بدون صفحه تلویزیون[1] پژوهشی است درباره کسانی که عطای این دستگاه را به لقایش بخشیده‌اند.

نیست بیماری چو بیماری دل: در باب کشیشان عاشق

کتاب کشیشان عاشق: روحانیان کاتولیک رومی و دوستی‌های صمیمانه‌شان، حاصل پژوهشی ده‌ساله و مطالعه و مصاحبه با حدود پنجاه کشیش است که روابط پایدار عشقی داشته و دارند.