آدرس سابق «دغدغه های اخلاق و دین» / سید حسن اسلامی

آدرس جدید: HassanEslami.ir

۳ مطلب با کلمه‌ی کلیدی «مکتب تفکیک» ثبت شده است

«الاهیات الاهی و الاهیات بشری»: نقدی روش‌شناختی
سیدحسن اسلامی
 
مکتب تفکیک با تأکید بر جداسازی میان سه راه معرفتی ــ وحی، عقل، و کشف ــ خود را به جامعة شیعی معرفی کرد و مدعی ناسازگاری دین با فلسفه و عرفان شد. مدافعان فلسفة اسلامی این دیدگاه را نقد کردند و از همسویی دین و فلسفه و عرفان در منظومة شیعی سخن گفتند. کتاب الاهیات الاهی و الاهیات بشری به‌عنوان دفاعی قاطع از این مکتب به‌تازگی منتشر شده است و در آن اظهاراتی از فلاسفه و دیگر متفکران شیعی به سود مکتب و تفکیک و بر ضد فلسفه نقل شده است.
من در مقالة حاضر به تحلیل و نقد روش‌شناختی کتاب حاضر پرداخته و کوشیده‌ام مقدمات آن را بی‌اعتبار کنم و نشان دهم این مکتب در اثبات مدعای خود تا کنون ناکام مانده است. در این مقاله، نخست مدعیات اصلی کتاب الهیات الهی را صورت‌بندی کرده و در شکل یک استدلال آورده‌ام که بر دو مقدمه استوار است: نخست آنکه عده‌ای از فلاسفهْ فلسفه را بی‌اعتبار دانسته‌اند؛ و دوم آنکه سخن این فلاسفه درست است، پس فلسفه نادرست است.
پس از این گزارش کوشیده‌ام (1) نشان دهم مقدمة نخست کاذب است و به‌واقع سخنان آنان در متون مکتب تفکیک تحریف و ناقص نقل شده است و (2) هیچ فیلسوفی به‌اعتبار فیلسوف‌بودن نمی‌تواند فلسفه را بی‌اعتبار سازد و این رفتار خودشکن است و از نفی فلسفه‌ْ بی‌اعتباری خود فیلسوف حاصل می‌شود، نه اثبات مدعای مکتب تفکیک.
این مقاله در فصلنامه هفت آسمان، شماره 45، بهار 1389 چاپ شده است. 
می‌توان مقاله را در اینجا خواند.
 
گفتنی است که این مقاله از سوی هشتمین جشنواره نقد کتاب در 28 آذرماه 1390 مقاله برتر در عرصه نقد فلسفی شناخته شد.

 

ققنوس فلسفه؛ روش‌شناسی مکتب تفکیک
 
 
چکیده
مکتب تفکیک در مقام یکی از گرایش‌های فکری شیعی معاصر، با هدف پیراستن دین از اندیشه‌های بشری و تلاش در جهت دست یافتن به معارف ناب دینی شکل گرفت و در این راه به نقد فلسفه و عرفان پرداخت. ادعای مکتب تفکیک در این عرصه آن است که روشمندانه به نقد فلسفه می‌پردازد و ناکارآمدی آن را نشان می‌دهد. در این راه نقدهای متعددی را متوجه فلسفه می‌کند، از جمله، خاستگاه و ساختار یونانی فلسفه، مخالفت امامان (ع) با فلسفه، محتوای شرک‌آلود برخی قواعد فلسفی، و اختلاف نظر شدید میان فلاسفه. این نوشته بر آن است تا با روش‌شناسی مکتب تفکیک در نقد فلسفه، آن را تحلیل کند و قوتش را بسنجد و نشان دهد که مکتب تفکیک، برغم ادعای خود، نتوانسته است در نقد فلسفه از روشی مقبول استفاده کند.
 
منتشر شده در:
شعاع اندیشه (علمی-پژوهشی دانشگاه ایلام)، شماره 1، پاییز و زمستان 1389.

‌اعتبار منطق ارسطو در تفکر معاصر غرب
سید حسن اسلامی
دانشیار دانشگاه ادیان و مذاهب


منطق ارسطویی به مثابه بخشی از فلسفه اسلامی، در میان مسلمانان مخالفان بسیاری داشته است که می‌کوشیده‌اند تا بی‌اعتباری منطق را بر ملا سازند. در نتیجه بخشی از فعالیت فیلسوفان و منطق‌دانان مسلمان دفاع از منطق و اعتبار آن در برابر مخالفان بوده است. در کنار انتقادات رایج و کهنی که در کتاب‌های مدافعان منطق پاسخ‌ آن‌ها را می‌توان یافت، به تازگی برخی مدافعان مکتب تفکیک به نام علم جدید و روش علمی مقبول در نظام‌ غرب، به نقد منطق ارسطویی دست زده و آن را بی‌ارج و مانع رشد علمی جوامع اسلامی بر شمرده‌ و مدعی شده‌اند غربی‌ها با کنار نهادن منطق ارسطو و پیروی از منطق تجربی فرانسیس بیکن، پیشرفت کردند. نوشته حاضر این ادعا را تحلیل کرده و به استناد داوری منطق‌دانان، مورخان، و فیلسوفان متعددی نتیجه گرفته است که منطق ارسطو همچنان در مجامع علمی غرب و نظام آموزشی آن جایگاهی ارجمند دارد و بخشی از منطق معاصر به شمار می‌رود. مسئله رشد غرب نیز نه به دلیل تبعیت از منطق تجربی بیکن، بلکه به دلایلی دیگر، از جمله تغییر نگرش به طبیعت، بوده است.

کلیدواژه‌ها: منطق ارسطویی-نقدها، فلسفه اسلامی-نقدها، نقد منطق، فرانسیس بیکن، مکتب تفکیک، اخلاق پژوهش.

دریافت
حجم: 390 کیلوبایت
_______________________________
با تشکر از دکتر اسدالله فلاحی که در وبلاگشان به این مقاله و «سیری در استدلال بی مغالطه» لینک داده اند.