اخلاق مناظره
دکتر سید حسن اسلامی
مناظره، فعالیتی است بشری
و آگاهانه که در آن دو یا چند تن می‌کوشند در گفتگویی شفاهی یا کتبی، از دیدگاه
خود دفاع یا دیدگاه رقیب را نقد و چه بسا ابطال کنند. در این فعالیت، هر کسی در پی
آن است که نشان دهد منطقاً دیدگاه او بر دیدگاه طرف مقابل برتری دارد. از این رو،
در مناظره مهم‌ترین عنصر قدرت استدلال و حجت‌آوری است. مناظره به این معنا و با تکیه
کامل بر عقلانیت و منطق، نه تنها ارزشمند بلکه نمونه‌ای از کاربست خردورزی در
گفتار و نوشتار است. با این همه، به دلایلی گاه مناظره‌کنندگان از مسیر درست
مناظره خارج شده و پای مسائلی نامرتبط با اصل بحث را به میان می‌کشند و چه بسا با
آلوده کردن فضای بحث، امکان گفتگویی منسجم یا مناظره‌ای حق‌طلبانه را منتفی می‌کنند.
از این رو، در مناظره، مانند هر فعالیت آگاهانه انسانی، نیازمند ضوابط اخلاقی روشنی
هستیم تا در عین بهره‌مندی از سود مناظره از زیان‌های آن در امان بمانیم. مناظره ابعاد گسترده‌ای دارد که در این مقاله تنها
جنبه اخلاقی آن با مرور تجربه غزالی بررسی شده است.
این مقاله پیشتر در مجموعه مقالات «اخلاق کاربردی در ایران و اسلام» (پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، 1389) منتشر شده است.
دریافت مقاله «اخلاق مناظره»حجم: 318 کیلوبایت
