مقاله «ابرهای تهی: فقر ساختار و محتوا در کتاب‌های روش تحقیق»

سال‌ها است که با کتاب‌های روش تحقیق به زبان‌های فارسی، عربی، و انگلیسی سر و کله می‌زنم. سال گذشته دست به تحقیقی زدم با عنوان «جایگاه اخلاق پژوهش در کتاب‌های روش تحقیق به زبان فارسی» که در فصلنامه روش‌شناسی علوم انسانی (شماره 69) منتشر شد. در ادامه کار، دیدم بد نیست کتاب‌های روش تحقیق به زبان فارسی از منظری کلی‌تر بررسی و مسائل ساختاری و محتوایی آن‌ها نیز ارزیابی شود. مقاله حاضر حاصل این بررسی است که در آخرین شماره آینه پژوهش به تازگی منتشر شده است.

دریافت مقاله ابرهای تهی: فقر ساختار و محتوا در کتاب‌های روش تحقیق

مقاله «"الاهیات الاهی و الاهیات بشری": نقدی روش‌شناختی»

«الاهیات الاهی و الاهیات بشری»: نقدی روش‌شناختی

سیدحسن اسلامی

 

مکتب تفکیک با تأکید بر جداسازی میان سه راه معرفتی ــ وحی، عقل، و کشف ــ خود را به جامعة شیعی معرفی کرد و مدعی ناسازگاری دین با فلسفه و عرفان شد. مدافعان فلسفة اسلامی این دیدگاه را نقد کردند و از همسویی دین و فلسفه و عرفان در منظومة شیعی سخن گفتند. کتاب الاهیات الاهی و الاهیات بشری به‌عنوان دفاعی قاطع از این مکتب به‌تازگی منتشر شده است و در آن اظهاراتی از فلاسفه و دیگر متفکران شیعی به سود مکتب و تفکیک و بر ضد فلسفه نقل شده است.

من در مقالة حاضر به تحلیل و نقد روش‌شناختی کتاب حاضر پرداخته و کوشیده‌ام مقدمات آن را بی‌اعتبار کنم و نشان دهم این مکتب در اثبات مدعای خود تا کنون ناکام مانده است. در این مقاله، نخست مدعیات اصلی کتاب الهیات الهی را صورت‌بندی کرده و در شکل یک استدلال آورده‌ام که بر دو مقدمه استوار است: نخست آنکه عده‌ای از فلاسفهْ فلسفه را بی‌اعتبار دانسته‌اند؛ و دوم آنکه سخن این فلاسفه درست است، پس فلسفه نادرست است.

پس از این گزارش کوشیده‌ام (1) نشان دهم مقدمة نخست کاذب است و به‌واقع سخنان آنان در متون مکتب تفکیک تحریف و ناقص نقل شده است و (2) هیچ فیلسوفی به‌اعتبار فیلسوف‌بودن نمی‌تواند فلسفه را بی‌اعتبار سازد و این رفتار خودشکن است و از نفی فلسفه‌ْ بی‌اعتباری خود فیلسوف حاصل می‌شود، نه اثبات مدعای مکتب تفکیک.

این مقاله در فصلنامه هفت آسمان، شماره 45، بهار 1389 چاپ شده است. 

می‌توان مقاله را در اینجا خواند.

 

گفتنی است که این مقاله از سوی هشتمین جشنواره نقد کتاب در 28 آذرماه 1390 مقاله برتر در عرصه نقد فلسفی شناخته شد.

 

مقاله «پیشه سقراطی»

گاه نویسندگان منتقدان را به «خرمگس» تشبیه کرده و بر آنان تاخته‌اند که به جای آفرینشگری و خلق آثار، «خرمگس‌وار» مزاحم دیگران می‌شوند. نکته قابل توجه آن است که سقراط این لقب را بر خود گذاشته بود و از خویشتن به نام «خرمگس» یاد می‌کرد.

مقاله «کتاب نخواندن با وجدان آرام» (متن کامل)

کتاب نخواندن با وجدان آرام

دکتر سید حسن اسلامی

 

خواندن هر کتاب بدی، برابر با نخواندن کتاب خوبی است. هنگامی که آمار کتاب‌های منتشر شده به گونه فزاینده‌ای رشد می‌کند و در برابر فرصت مطالعه کاهش می‌یابد، مسئله انتخاب کتابی که باید خواند جدی‌تر می‌شود.

کتاب «اخلاق و آیین نقد کتاب»

در سال 1391 دو کتاب از من منتشر شد که هر دو به به مرحله دوم داوری جشنواره کتاب فصل رسیدند و از یکی از آنها تقدیر شد: یکی اخلاق و آیین نقد کتاب، و دیگری نوشتن در جزایر پراکنده: جستارهایی در اخلاق پژوهش. 

(تصویر از سایت کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی)

مطالب بیشتر:

مشخصات اخلاق و آیین نقد کتاب در سایت خانه کتاب (که ناشر کتاب است) 

معرفی اخلاق و آیین نقد کتاب در جهان کتاب 

معرفی اخلاق و آیین نقد کتاب در سایت کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی 

اطلاعات درباره اخلاق و آیین نقد کتاب در سایتهای مختلف