در آذرماه سال گذشته به دعوت کمیساریای عالی سازمان ملل در امور پناهندگان، و با راهنمایی اداره امور اتباع خارجی وزارت کشور، در نشستی با عنوان «ایمان و حمایت» که در 12-13 دسامبر در کاخ ملل ژنو برگزار شد شرکت کردم. برای من، این نخستین تجربه رویارویی با مسئله آوارگی و پناهندگی از این منظر بود.
آدرس سابق «دغدغه های اخلاق و دین» / سید حسن اسلامی
آدرس جدید: HassanEslami.ir
دشواری حقوق بشر در جهان عرب آن است که همزمان والاترین ارزش، و نایاب‌ترین کالا قلمداد می‌شود. حاکمان عرب با غرور و افتخار در مدح حقوق بشر سخن می‌گویند، با این حال ابتدایی‌ترین حق انسانی، یعنی حق حیات به سادگی نادیده انگاشته می‌گردد و در برخی کشورها چندین دهه است که به دلیل اعلام شرائط فوق العاده، حقوق مدنی شهروندان عرب معلق شده و به گونه‌ای منظم این حقوق نقض می‌گردد.
با کلی خون جگر و مرارت مقاله یا کتابی می‌نویسیم و پس از گذر از هفت خوان ارزیابی، تأیید و نشرْ هنوز از لذت دیدن حاصل زحمت خود برخوردار نشده‌ایم و عرق تن‌مان خشک نشده است که ناگهان ناقدی یک‌کاره از راه می‌رسد، و به نام نقد چوب حراج به دارایی فکری ما می‌زند و بی‌رحمانه آن چه را با تلاش شبانه روزی بافته‌ایم، پنبه می‌کند و دست آخر ما را می‌شورد و می‌گذارد کنار.
Analyzing a Hadith on Four Cardinal Virtues
In this paper, the writer tries to analyze a hadith (i.e. tradition) on the virtues which is attributed to Imam Ali (p.b.u.h). According to this hadith, the cardinal virtues are: wisdom, courage, temperance, and justice. Tracing this tradition the author wants to show that this tradition is a brief account of Greek virtue ethics rather than Islamic ethics, and also is a translation of Socratic and Platonic thoughts on virtues. He first analyses the meaning of arête (virtue) in Greek culture, and the importance of those above mentioned four virtues. Then he describes the transmission of these virtues into Islamic culture and their acceptance by some Muslim ethicists. Finally he compares these virtues with the main virtues introduced and emphasized by the Holy Quran and argues that this tradition is, probably, defective and apocryphal one.
Key words: Islamic ethics, Islamic virtues, virtue ethics, apocryphal tradition, Islamic moral philosophy.
This paper is published in: Ulum-Hadith, no. 43, Summer 2007.
اخلاق مناظره
دکتر سید حسن اسلامی
مناظره، فعالیتی است بشری
و آگاهانه که در آن دو یا چند تن می‌کوشند در گفتگویی شفاهی یا کتبی، از دیدگاه
خود دفاع یا دیدگاه رقیب را نقد و چه بسا ابطال کنند. در این فعالیت، هر کسی در پی
آن است که نشان دهد منطقاً دیدگاه او بر دیدگاه طرف مقابل برتری دارد. از این رو،
در مناظره مهم‌ترین عنصر قدرت استدلال و حجت‌آوری است. مناظره به این معنا و با تکیه
کامل بر عقلانیت و منطق، نه تنها ارزشمند بلکه نمونه‌ای از کاربست خردورزی در
گفتار و نوشتار است. با این همه، به دلایلی گاه مناظره‌کنندگان از مسیر درست
مناظره خارج شده و پای مسائلی نامرتبط با اصل بحث را به میان می‌کشند و چه بسا با
آلوده کردن فضای بحث، امکان گفتگویی منسجم یا مناظره‌ای حق‌طلبانه را منتفی می‌کنند.
از این رو، در مناظره، مانند هر فعالیت آگاهانه انسانی، نیازمند ضوابط اخلاقی روشنی
هستیم تا در عین بهره‌مندی از سود مناظره از زیان‌های آن در امان بمانیم. مناظره ابعاد گسترده‌ای دارد که در این مقاله تنها
جنبه اخلاقی آن با مرور تجربه غزالی بررسی شده است.
این مقاله پیشتر در مجموعه مقالات «اخلاق کاربردی در ایران و اسلام» (پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، 1389) منتشر شده است.
دریافت مقاله «اخلاق مناظره»حجم: 318 کیلوبایت
این مقاله در فصلنامه علوم حدیث، شماره 61، پاییز 1390، منتشر شد. مقاله را میتوانید در سایت مجله ببینید.
کتاب «اخلاق پژوهش: مبانی و مسائل» نخست در سال 1390 به کوشش دکتر محسن جوادی و از سوی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی منتشر شد. ویراست دوم کتاب در سال 1391 به بازار آمد.
کتاب 584 صفحه است و دارای 10 نوشته است که از آن میان دو نوشته از من است.
«درآمدی بر اخلاق پژوهش در علوم انسانی و اسلامی» صص 31 - 171
«پیش نویس ضوابط بنیادی اخلاق پژوهش» صص 575 - 581
Recently, I read a translated book on negotiation. While discussing the importance of economy of thought and language, or the principle of parsimony, the writers referred to "Ockham's Razor" as the foundation of this approach and explained this principle, saying, maybe something like, "As Ockham's Razor says…"
But the Persian translator has thought that this phrase refers to somebody known as Ockham's Raze. So, he misunderstood the main point of the writers.
In a Persian post, I have reported this misunderstanding and have given some historical remarks on William of Ockham, to whom this principle is attributed.
با آن که مدتها است پشت دست خود را داغ کرده‌ام که جز متون اصلی و ترجمه‌های کاملاً جدی را نخوانم، هنوز گاه به دلایلی مانند جذابیت عنوان‌ها، دسترسی نداشتن به اصل منابع، کنجکاوی یا تنبلی و یا آمیزه‌ای از همه آن‌ها ترجمه‌ای را به دست می‌گیرم و آن را می‌خوانم یا ورقی می‌زنم. نتیجه نیز معمولاً همان است که انتظار دارم.