آدرس سابق «دغدغه های اخلاق و دین» / سید حسن اسلامی

آدرس جدید: HassanEslami.ir

۳ مطلب با موضوع «فارسی :: فصل کتاب» ثبت شده است

غزالی و اخلاق داوری
سید حسن اسلامی

ابوحامد محمد غزالی فلاسفه مسلمان را به دلیل داشتن سه باور، از جمله انکار علم خداوند به جزییات، تکفیر می‌کند. همچنین در برابر منتقدانی که او را متأثر از فلاسفه یونانی می‌دانند، ادعا می‌کند آموزه‌های فلسفی موجود در آثارش زاده تأملات شخصی خودش یا برگرفته از آثار صوفیه است. نوشته حاضر می‌کوشد تا این دو ادعا را تحلیل کند و نشان دهد غزالی در تکفیر فلاسفه از منش و روش اخلاقی یکسانی بهره نگرفته است و در کار خود موجه نیست. همچنین وی واقعاً وامدار میراث فلسفی یونان است و با این انکار، درسی را که در اخلاق به دیگران داده، فراموش کرده است. تحلیل دیدگاه این شخصیت بزرگ نشان می‌دهد که چنین مخاطراتی ممکن است دامنگیر هر متفکری شود و باید به‌هوش بود و از آن‌ها پرهیز کرد.

این مقاله با مشخصات زیر منتشر شده است:
مجموعه مقالات غزالی پژوهی، به کوشش سید هدایت جلیلی، تهران، خانه کتاب، 1389، ص125-146.

اخلاق مناظره

  دکتر سید حسن اسلامی

 

 

مناظره، فعالیتی است بشری و آگاهانه که در آن دو یا چند تن می‌کوشند در گفتگویی شفاهی یا کتبی، از دیدگاه خود دفاع یا دیدگاه رقیب را نقد و چه بسا ابطال کنند. در این فعالیت، هر کسی در پی آن است که نشان دهد منطقاً دیدگاه او بر دیدگاه طرف مقابل برتری دارد. از این رو، در مناظره مهم‌ترین عنصر قدرت استدلال و حجت‌آوری است. مناظره به این معنا و با تکیه کامل بر عقلانیت و منطق، نه تنها ارزشمند بلکه نمونه‌ای از کاربست خردورزی در گفتار و نوشتار است. با این همه، به دلایلی گاه مناظره‌کنندگان از مسیر درست مناظره خارج شده و پای مسائلی نامرتبط با اصل بحث را به میان می‌کشند و چه بسا با آلوده کردن فضای بحث، امکان گفتگویی منسجم یا مناظره‌ای حق‌طلبانه را منتفی می‌کنند. از این رو، در مناظره، مانند هر فعالیت آگاهانه انسانی، نیازمند ضوابط اخلاقی روشنی هستیم تا در عین بهره‌مندی از سود مناظره از زیان‌های آن در امان بمانیم. مناظره ابعاد گسترده‌ای دارد که در این مقاله تنها جنبه اخلاقی آن با مرور تجربه غزالی بررسی شده است.
این مقاله پیشتر در مجموعه مقالات «اخلاق کاربردی در ایران و اسلام» (پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، 1389) منتشر شده است. 

حجم: 318 کیلوبایت


کتاب «اخلاق پژوهش: مبانی و مسائل» نخست در سال 1390 به کوشش دکتر محسن جوادی و از سوی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی منتشر شد. ویراست دوم کتاب در سال 1391 به بازار آمد. 

کتاب 584 صفحه است و دارای 10 نوشته است که از آن میان دو نوشته از من است. 

«درآمدی بر اخلاق پژوهش در علوم انسانی و اسلامی» صص 31 - 171

«پیش نویس ضوابط بنیادی اخلاق پژوهش» صص 575 - 581