آدرس سابق «دغدغه های اخلاق و دین» / سید حسن اسلامی

آدرس جدید: HassanEslami.ir

۴۲ مطلب با موضوع «فارسی :: مقالات» ثبت شده است



به تازگی این مقاله را نوشته‌ام که در کتاب ماه فلسفه (شماره 74، آبان 1392) منتشر شده است. چکیده مقاله به شرح زیر است.
 
استاد اکبر ثبوت در مقاله «کاستی‌ها در شیوه‌های منتقدان صدرا» (کتاب ماه فلسفه، شماره 71، مرداد 1392) طی 19 صفحه به دفاع از صدرا و نقد مخالفان و منتقدانش پرداخته است. با هدف ایشان، یعنی دفاع از فیلسوفی چون صدرا در برابر فلسفه‌ستیزان و ظاهرگرایان، موافقم. اما به نظر می‌رسد که ایشان برای رسیدن به این هدف، شیوه‌های نادرستی را مجاز شمرده‌اند. به همین سبب، راهی در پیش گرفته‌اند که نه از نظر علمی ثمربخش است، نه از جهت بلاغی قانع‌کننده، و نه به لحاظ اخلاقی دفاع‌پذیر. حاصل این نگرش و رفتار، مقاله مفصلی است که محتوای آن رنجور، ساختار آن شکننده، و زبان آن ناپیراسته است. در این نوشته، بدون ورود به بحث‌های محتوایی ایشان، می‌کوشم به اختصار تنها ده ملاحظه انتقادی خودم را برجسته سازم و از طریق آن‌ها نشان دهم که سلوک ایشان در این عرصه، همان گونه که پیشتر هم نشان داده‌ام، با سلوک فلسفه‌ستیزان یکسان است و از این جهت بر آنان برتری ندارد.
متن کامل مقاله را می‌توانید از اینجا   دانلود کنید.

 

در برخی از روایات استدلالی برای معقولیت اعتقاد به خداوند و روز جزا ارائه شده است که مضمونی به این شکل دارد: اگر خدا و روز جزایی در کار بود، ما از ایمان خود بهره فراوان برده‌ایم و در صورتی که باور ما خطا از آب درآمد، زیانی نکرده‌ایم. .... (باقی مطلب)


«الاهیات الاهی و الاهیات بشری»: نقدی روش‌شناختی
سیدحسن اسلامی
 
مکتب تفکیک با تأکید بر جداسازی میان سه راه معرفتی ــ وحی، عقل، و کشف ــ خود را به جامعة شیعی معرفی کرد و مدعی ناسازگاری دین با فلسفه و عرفان شد. مدافعان فلسفة اسلامی این دیدگاه را نقد کردند و از همسویی دین و فلسفه و عرفان در منظومة شیعی سخن گفتند. کتاب الاهیات الاهی و الاهیات بشری به‌عنوان دفاعی قاطع از این مکتب به‌تازگی منتشر شده است و در آن اظهاراتی از فلاسفه و دیگر متفکران شیعی به سود مکتب و تفکیک و بر ضد فلسفه نقل شده است.
من در مقالة حاضر به تحلیل و نقد روش‌شناختی کتاب حاضر پرداخته و کوشیده‌ام مقدمات آن را بی‌اعتبار کنم و نشان دهم این مکتب در اثبات مدعای خود تا کنون ناکام مانده است. در این مقاله، نخست مدعیات اصلی کتاب الهیات الهی را صورت‌بندی کرده و در شکل یک استدلال آورده‌ام که بر دو مقدمه استوار است: نخست آنکه عده‌ای از فلاسفهْ فلسفه را بی‌اعتبار دانسته‌اند؛ و دوم آنکه سخن این فلاسفه درست است، پس فلسفه نادرست است.
پس از این گزارش کوشیده‌ام (1) نشان دهم مقدمة نخست کاذب است و به‌واقع سخنان آنان در متون مکتب تفکیک تحریف و ناقص نقل شده است و (2) هیچ فیلسوفی به‌اعتبار فیلسوف‌بودن نمی‌تواند فلسفه را بی‌اعتبار سازد و این رفتار خودشکن است و از نفی فلسفه‌ْ بی‌اعتباری خود فیلسوف حاصل می‌شود، نه اثبات مدعای مکتب تفکیک.
این مقاله در فصلنامه هفت آسمان، شماره 45، بهار 1389 چاپ شده است. 
می‌توان مقاله را در اینجا خواند.
 
گفتنی است که این مقاله از سوی هشتمین جشنواره نقد کتاب در 28 آذرماه 1390 مقاله برتر در عرصه نقد فلسفی شناخته شد.

 

راهنمای نگارش مقالات آکادمیک در پژوهش‌های دینی
دکتر سید حسن اسلامی

اگر دین مسئله‌ای جدی است، تأمل و نگارش در باب آن و پژوهش در ابعاد آن نیز جدی است. کسانی گزاره نخست را می‌پذیرند، با این همه از قبول گزاره دوم، دست کم در عرصه عمل، می‌پرهیزند. در نتیجه، نگارش دینی و پژوهش‌های مرتبط با این عرصه را سرسری می‌انگارند و می‌پندارند دغدغه دینی داشتن، آنان را مجاز می‌شمارد تا هر گونه بخواهند بنویسند. 

گاه نویسندگان منتقدان را به «خرمگس» تشبیه کرده و بر آنان تاخته‌اند که به جای آفرینشگری و خلق آثار، «خرمگس‌وار» مزاحم دیگران می‌شوند. نکته قابل توجه آن است که سقراط این لقب را بر خود گذاشته بود و از خویشتن به نام «خرمگس» یاد می‌کرد.

متافیزیک پیشرفت در جهان عرب

سید حسن اسلامی


این کتاب حاصل تأملات چندساله و فرصت مطالعاتی یک‌سالۀ فهمی جدعان، استاد دانشگاه اردن، است که پس از دو بازنگری به شکل فعلی درآمده است.

                                                                                                                                  سید حسن اسلامی

  

امروزه مصرف گوشت صنعتى به شکل وسیعى رواج یافته و مراکز صنعتى پرورش حیوانات جایگزین شیوه های سنتى شده است. این مقاله از این نقطه عزیمت آغاز مى کند که تفاوت های اساسى میان گوشتهای صنعتى و گوشتهای غیرصنعتى وجود دارد که از نظر اخلاقى تعیین کننده است و با توجه به نحوه فراهم آمدن گوشت های صنعتى، خوردن آنها اخلاقاً دفاع پذیر نیست.

دشواری حقوق بشر در جهان عرب آن است که همزمان والاترین ارزش، و نایاب‌ترین کالا قلمداد می‌شود. حاکمان عرب با غرور و افتخار در مدح حقوق بشر سخن می‌گویند، با این حال ابتدایی‌ترین حق انسانی، یعنی حق حیات به سادگی نادیده انگاشته می‌گردد و در برخی کشورها چندین دهه‌ است که به دلیل اعلام شرائط فوق العاده، حقوق مدنی شهروندان عرب معلق شده و به گونه‌ای منظم این حقوق نقض می‌گردد. 

با کلی خون جگر و مرارت مقاله یا کتابی می‌نویسیم و پس از گذر از هفت خوان ارزیابی، تأیید و نشرْ هنوز از لذت دیدن حاصل زحمت خود برخوردار نشده‌ایم و عرق تن‌مان خشک نشده است که ناگهان ناقدی یک‌کاره از راه می‌رسد، و به نام نقد چوب حراج به دارایی فکری ما می‌زند و بی‌رحمانه آن چه را با تلاش شبانه روزی بافته‌ایم، پنبه می‌کند و دست آخر ما را می‌شورد و می‌گذارد کنار.

این مقاله در فصلنامه علوم حدیث، شماره 61، پاییز 1390، منتشر شد. مقاله را میتوانید در سایت مجله ببینید